Kutalmış Kimdir?
Kutalmış yani Ümeyr bin Şuyyim bin Amr Arslan Yabgu bin Kutalmış, Selçuk Bey’in oğullarından olan Aslan Yabgunun oğludur. Selçuklu Sultanı Tuğrul Bey’in amcasının oğludur. Türkiye Selçuklu Devleti Kurucusu Süleyman Şah’ın Babasıdır. Kutalmış oğlu Süleyman’ın Sultan Alp Arslanın kardeşi Süleyman ile karıştırılmaması gerekmektedir.
Kutalmış Bey’in Kısaca Hayatı
Gazne devleti hükümdarı Gazneli Mahmut tarafından babası Arslan Yabgu ile birlikte esir edilmiş ve Hindistanda bulunan Kalincar Kalesine hapsedilmiştir.
Kutalmış bu kaleden bir yolunu bularak firar etmiş ve buharaya dönmüştür. Babasını kurtarmak için emrinde bulunan oğuzlar ile birlikte yedi yıl boyunca mücadele etmiş ama başarılı olamamıştır.
Arslan Yabgunun zindanda vefat etmesi sonrası amcalarının oğulları olan Çağrı bey ve Tuğrul Bey ile ortak hareket etme kararı almıştır.
1055 senesinde Tuğrul Bey İslam Halifesi tarafından hilafet yönetim şehri olan bağdat’a davet edilir. Tuğrul bey bu davete icabed ederken yanında Kutalmışıda götürür.
Kutalmış neden isyan etmiştir?
1061 senesinde kesin sebepleri belli olmayan nedenlerden ötürü Kutalmış, Tuğrul Bey’e karşı isyan etmiştir. İsyanın en büyük sebebinin ise, Tuğrul Bey’in Süleymanı veliaht olarak ilan etmesi olduğu düşünülmektedir.
Kutalmış, Babasının diğer kardeşlerine nazaran hem yaşça, hem bilgece daha büyük olduğu, gaznelilerin eline düşmesinden önce oğuz boyunun başı olduğu, bu sebeple tahtın varisinin kendisi olduğunu belirtmiştir. Tuğrul Bey, bu isyan üzerine isyanı bastırmak için asker göndermiş ise de başarılı olamamıştır.
Rey Şehrini Kuşatması
1063 senesi kasım ayında Rey Şehrini kuşatma altına alan Kutalmış, Alp Arslan’ın komutanı Hacip Erdemin Damgan civarına ulaştığının haberini alınca şehrin önünden ayrılarak Damgan’a doğru harekete geçer.
Bu sırada Alp Arslanın ordusunun gelmesi üzerine İki ordu karşı karşıya gelir. Müthiş bir çarpışma sonucu Kutalmışın oğullarından Süleyman Şah ve Resul Tegin, Kurmayları ile beraber esir alınır.
Kutalmış’ın Ölümü
Bu hengameden kurtulmayı başaran kutalmış, geriye kalan ordusu ile beraber mevzilere çekilmeye çalışırken kayalık bir bölgede atından düşerek öldüğü sanılmaktadır.
Sultan Alp Arslan’ın Kutalmış’ın ölümüne çok üzüldüğü ve ağladığı rivayet edilmektedir. Kutalmışın naaşı Alp Arslan tarafından Rey şehrine getirtilerek Tuğrul Bey’in türbesi yanına defnedilmiştir.
