Petrol Fiyatları Neden Yükseliyor?
Petrol Fiyatları Neden Yükseliyor?
Dünya geneli petrol fiyatları sürekli hareketlilik gösterirken bu yazımızı kaleme aldığımız anda brent petrol fiyatı 119,50/varil olarak işlem görmektedir. Peki dünya genelinde petrol fiyatı neden yükseliyor? Türkotağı analiz ile bu sorunun cevabını hep birlikte arıyoruz.
Brent petrol ve Nymex Petrol nedir?
Brent petrol ingiliz tip petrol olmakla beraber, piyasada en çok kullanılan petrol olma özelliği taşımaktadır. Yaygın olmasının sebebi ise çıkartılıp işlenmesinin kolay olmasından kaynaklanıyor olmasıdır. Brent petrol deniz üstü sondaj ile denizlerden elde edildiği için, karada arama ve çıkartma işlemi yapılmasına oranla maliyeti daha düşüktür.
Nymex petrol ise Amerika birleşik devletlerinin çıkarttığı, brent petrole oranla daha yüksek bir kaliteye sahip petrol türüdür.
Ham Petrol Nedir?
Ham petrol genelde ortadoğu coğrafyası, orta asya ve rusya bölgelerinde çıkarılan ham petrol işlenmemiş petroldür. Bu petrol işlenerek benzin, mazot, gaz yağı ve türevlerine ayrıştırılarak çeşitli alanlarda kullanılmaktadır. Çıkartıldığı bölgeye göre farklılık göstermektedir.
Petrol Sektörü Kimlerin Elinde?
Petrolün çıkartılması, üretilmesi, işlenmesi, taşınması ve hatta dağıtımı, dünya geneli sayılı birkaç ülkenin elindedir. Bunların başında ise Amerika, İngiltere ve Rusya gelmektedir. Bilindiği gibi dünyada petrol çıkan ülkelerin en başında arap çoğrafyası olmasına rağmen, burada petrol çıkaran, işleyen ve pazarlayan ülkeler ingiltere ve amerikadır. İngiltere ve Amerika dünya petrol piyasasını tek eline almış durumdadır. Ciddi oranda petrol rezervine sahip ülkelerin ise kendi başlarına piyasaya girmelerine müsaade edilmemektedir. Örnek verilecek olursa iran ve venezuela. BU iki ülkede çok ciddi oranda petrol rezervine sahip ancak Amerikanın uyguladığı yaptırımlardan dolayı ürettikleri petrolü ihraç edemedikleri için sadece kendileri ucuz ucuz kullanmaktadır.
Petrol Fiyatları Neden düşmüyor?
Petrol fiyatlarının düşmeme sebebini birkaç başlık altında inceleyelim ve daha sonra o başlıklar üzerinden tartışalım.
– Rusya Ukrayna Savaşı
– Üretimin Yetersiz Olması
– Enerji ihtiyacının artması
– Nüfus yoğunluğunun artması
Rusya – Ukrayna Savaşı petrol fiyatını nasıl etkiledi?
Savaşlar ekonomik istikrarı baltalayan en önemli etkilerden biridir. Rusya ile Ukrayna arasında yaşanan savaş avrupanın enerji ihtiyacını büyük ölçüde sekteye uğratmıştır. Ancak burada önemli olan durum şudur ki, avrupa çeşitli konularda rusyaya yaptırımlar uygulasa da enerji konusunda herhangi bir sınırlama getirmemiştir. Öyle ki Rusyanın rus gazını ve petrolünü ruble olarak satacağını duyurması üzerine itiraz etmeyerek ihtiyaçları doğrultusunda alıma devam etmişlerdir. Petrol fiyatları neden yükseliyor? sorusunun rusya ile ukrayna savaşı açısından herhangi bir hükmünün olmadığı açıktır.
Petrol Üretimi Yetersiz Midir?
Dünya geneli petrol arz miktarına göre değişkenlik göstermektedir.
Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) tarafından hazırlanan verilere göre 2015 sonu itibariyle toplam rezerv 1 trilyon 659 milyar varil veya 263,8 milyar ton seviyesindedir. 2021 yılı başında ise toplam üretilebilir petrol rezervi 1 trilyon 779 milyar varile yükselmiştir.
BU kapasite arza göre değişkenlik göstermekle beraber ülkeler kapasiteleri artırabilmektedir. Yani petrol üretiminin yetersiz olduğu söylemi gerçeği yansıtmamaktadır.
Enerji İhtiyacı ne kadar arttı?
Dünya genelinde enerji ihtiyacı, özellikle nüfusun artması, gelişen teknoloji, elektronik ürünlerin yaygınlaşması ve Uluslar arası ticaretin büyümesi sebebi ile her geçen gün artmaktadır. Özellikle pandemi günlerinde elektronik cihazların kullanılması, kripto paraların yaygınlaşması, sanayileşmenin yaygınlaşması gibi etkenler enerjiye olan ihtiyacı arttırmaktadır. Enerjiye olan ihtiyaç da petrole olan ihtiyacı artırmaktadır. Petrol Fiyatları Neden Yükseliyor? sorusu ile Bu maddede, petrolün fiyatının artmasında etkin rolü olduğunu söyleyebiliriz.
Nüfuz yoğunluğunun artması
Dünyada nüfus her geçen gür hızla artmaktadır. Nüfusun arttığı her ülkede enerji ihtiyacı sürekli çoğalmaktadır. Bu sebeple mu maddenin de enerji ihtiyacının arması sebebi ile petrol fiyatını yükselttiği söylenebilir.
Petrol Fiyatlarının Yükselmesinde Diğer başka sebepler nelerdir?
Petrol fiyatlarının sürekli armasının başkaca sebepleri de vardır. Öncelikle piyasanın birkaç büyük devletin elinde olması, fiyatların onlar tarafından belitlenmesi, üretim, işleme dağıtım gibi işlemlerin bu büyük devletlerin elinde olması petrol fiyatlarını belirlemedeki en önemli etkendir. Ancak bu fiyat artışının görümeyen sebepleri de vardır. Bunlar da şu şekilde açıklayabiliriz.
Dünya Genelinde Akaryakıt’ı Bitirmek
Dünyada akaryakıt kullanımının oluşturduğu atık maddeler, çevreye olumsuz bir etkiye sahiptir. Bu olumsuz sebepler ile küresel ısınma hızla devam etmekte, dünya geneli mevsimsel olumsuzluklar gözlenmektedir. Bu sebeple Başta avrupa parlemontosu 2030’a kadar bütün akaryakıtlı araçların piyasadan kaldırılacağına dair karar almıştır. 2019 yılı itibari ile avrupada elektrikli araç sayısı 700 bin civarında iken 2021 yılı itibari ile bu sayı 3 milyon oranlarına çıkmıştır.
Akaryakıt’a olan ihtiyaç her geçen gün artması sebebi ile özellikle avrupa ülkeleri ihtiyaçlarını karşılamada zorlanmış ve akaryakıt ihtiyacını en aza indirmek için çeşitli alternatif uygulamalara imza atmaktadır.
Gıda Krizi Çıkarmak, Kıtlık Başlatmak
Günümüzde yaşanan enerji krisizinin başlıca sebebinin, gelecekte gıda krizi çıkarma amacı ile bilerek oluşturulduğu kanısındayız. Şöyle ki,
Dünya Ekomi Formu yaptığı açıklamada gıda krizinin kapıda olduğu her defasında belirterek raporlar yayınlamaktadır. Tedarik zincirindeki kopukluklar özellikle avrupada gıda krizine yol açmaktadır. Rusya-Ukrayna savaşı tahıl üretimini sekteye uğratmış, iklim koşulları birçok ülkede gıda üretimini olumsuz etkilemiştir. Bunların altında Et üretimini sınırlamaya çalışan kuruluşlar, yapay et üreten şirketler de gıda krizini körüklemeye çalışarak dünyayı gelecekte farklı bir boyuta taşıma çabasındadır.
